به منظور ارزیابی ارقام گندم بهاره از نظر تحمل به تنش خشکی با استفاده از شاخصهای مقاومت به تنش، دو آزمایش جداگانه بصورت کرتهای خرد شده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در دو سال انجام شد. این پژوهش در دو شرایط آبیاری کامل (شاهد) و تنش خشکی اعمال شده قبل و بعد از مرحله آبستنی است که در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز اجرا گردید. بر اساس عملکرد در شرایط بدون تنش (YP) و تنش (YS)، شاخصهای کمی مقاومت به خشکی از قبیل: شاخص تحمل (TOL)، میانگین بهرهوری (MP)، میانگین هندسی بهرهوری (GMP)، شاخص تحمل تنش (STI)، شاخص تحمل تنش غیرزیستی (ATI)، شاخص حساسیت به تنش (SSI)، شاخص عملکرد (YI)، شاخص مقاومت به تنش خشکی (DI)، شاخص پایداری عملکرد (YSI)، میانگین هارمونیک (HM) و شاخص تحمل تنش تغییریافته (MSTI) (K1STI و K2STI) محاسبه شدند. تحلیل همبستگی عملکرد در محیط تنش و بدون تنش با شاخصهای مقاومت به خشکی نشان داد که MP، GMP، STI و HM مناسبترین شاخصها برای انتخاب ارقام گندم بهاره در هر دو آزمایش میباشند. با توجه به این شاخصها و عملکرد بالا در دو محیط تنش و بدون تنش و با استفاده از نمودارهای سهبعدی، متحملترین ارقام کویر، نیکنژاد، مغان 3، دریا و مرودشت در آزمایش تنش بعد از آبستنی و ارقام کویر، نیکنژاد، دریا و مغان 3 در آزمایش تنش قبل از آبستنی شناخته شدند. در حالی که حساسترین آنها ارقام بهار، سیوند، پارس و بم در تنش بعد از آبستنی و بهار و پیشتاز در تنش قبل از آبستنی تشخیص داده شدند. نمودار چند متغیره بای پلات نیز نشان داد که ارقام مذکور در مجاورت بردارهای مربوط به بهترین شاخصهای مقاومت به خشکی یعنی MP، GMP، STI و HM قرار دارند. همچنین توزیع ارقام در فضای بای پلات وجود تنوع ژنتیکی ارقام نسبت به تنش خشکی را نشان داد. تجزیه خوشهای نیز مؤید نتایج مذکور بود.
بازنشر اطلاعات | |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |