به‌منظور بررسی ارتباط برخی از صفات مورفولوژیکی مهم با عملکرد دانه در سویا، سه رقم با پتانسیل عملکرد دانه مطلوب شامل JK، May439 و Cap و 15 لاین موتانت نسل چهارم (M4) حاصل از آنها، در آزمایشی در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که برای اکثر صفات به‌جز صفت تعداد شاخه فرعی در بوته بین ژنوتیپ‌ها اختلاف معنی‌داری وجود داشت. نتایج تجزیه همبستگی فنوتیپی نیز نشان داد که صفات تعداد غلاف کل (888/0) و شاخص برداشت (709/0) بیشترین همبستگی را با عملکرد داشتند. در نتایج تجزیه به عامل‌ها نیز چهار عامل مستقل از هم، مجموعأ 14/88 درصد از تغییرات کل داده‌ها را توجیه نمودند. عامل اول 89/38 درصد از واریانس کل را توجیه نمود و به‌عنوان عامل عملکرد نام‌گذاری شد. مدل رگرسیون چندگانه با روش تجزیه رگرسیون گام به گام، برای عملکرد دانه نیز نشان داد که صفات تعداد غلاف در بوته، شاخص برداشت و ارتفاع اولین شاخه فرعی به ترتیب وارد مدل شده و در کل 90% از تغییرات عملکرد دانه را توجیه می‌کند. ضرایب همبستگی این صفات به ترتیب 888/0، 709/0 و 508/0- می‌باشد که همه آنها در سطح آماری 1% معنی‌دار گردید. در نتیجه این صفات می‌تواند به‌عنوان شاخص‌ترین صفت در برنامه اصلاحی سویا مورد توجه قرار گیرد. بطورکلی نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که تاثیر اشعه گاما روی ارتفاع بوته منفی بوده و با کاهش ارتفاع گیاه در تمام تیمارهای مورد بررسی همراه بوده است. کوتاهترین ارتفاع بوته مربوط به May-150 بود که توانسته بود بیشترین عملکرد دانه را نیز به خود اختصاص دهد.

واژه‌های کلیدی: سویا، جهش، صفات مورفولوژیک، تجزیه به عامل‌ها

متن کامل [PDF 508 kb]   (2494 دریافت)