برنج رقم طارم دیلمانی از نظر عطر، طعم، پخت و بازار پسندی جزء برنجهای کیفی ایران است. این رقم در مقابل بیماری بلاست (Magnaporthe grisea) حساسیت بالایی دارد. یکی از مشکلات مهم تولید کنندگان برنج رقم دیلمانی مبارزه شیمیایی با بیماری بلاست و در نتیجه آن آلودگی زیست محیطی می‌باشد. بهترین روش کنترل این بیماری و جلوگیری از خسارت آن تهیه و کشت رقم مقاوم می‌باشد. برای تهیه رقم مقاوم در این پژوهش از روش ژنتیک کلاسیک (مندلی) استفاده شد. والد پدری لاینهای ایزوژن C101LAC و C101A51 به ترتیب حامل ژنهای غالب مقاوم به بلاست Pi-1، Pi-2 و والد مادری رقم کیفی طارم دیلمانی بودند. بذور والدین تهیه، کشت و تکثیر شد. زمانی که گیاه برنج وارد مرحله گلدهی شد رقم حساس با گرده لاینهای مقاوم تلاقی داده شد. بذور دورگهای حاصله در سال بعد کشت شدند. گیاهان رشد یافته براساس مشخصات مرفولوژیکی و آزمون بیماریزایی انتخاب شدند. تلاقی برگشتی طی چهار سال تا تولید نسل BC4 ادامه داشت. مایه زنی گیاهان با نژاد غالب قارچ عامل بلاست در ایستگاه تحقیقات گیاهان زراعی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری انجام شد. در نتیجه این پژوهش دو ژن مقاومت به رقم حساس طارم دیلمانی منتقل شدند. رقم ترمیم شده در مقابل جدایه‌های قارچ عامل بلاست در منطقه مقاومت نشان داد. تیپ آلودگی درجه 4 و 5 (حساسیت) که قبل از انجام پژوهش وجود داشت به تیپ آلودگی درجه 1 و 2 (مقاومت) تبدیل شد. مورفولوژی گیاه و کیفیت آن تغییر جزیی نمود امّا جلوگیری از خسارت ناشی از بلاست و در نتیجه افزایش محصول رضایتبخش بود.

واژه‌های کلیدی: برنج، بیماری بلاست، تهیه رقم مقاوم، P. grisea

متن کامل [PDF 913 kb]   (2499 دریافت)