دوره 12، شماره 36 - ( زمستان 1399 1399 )
جلد 12 شماره 36 صفحات 160-170 |
برگشت به فهرست نسخه ها
گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران
چکیده: (133 مشاهده)
در این پژوهش، 12 ژنوتیپ پیشرفته عدس به‌‌همراه ارقام شاهد کیمیا و گچساران به مدت سه سال زراعی (92-1389) در مناطق گچساران، گنبد، خرم‌آباد و مغان در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار کشت شدند. آزمون نسبت درست‌نمایی (LRT) نشان داد که برهمکنش ژنوتیپ در محیط بر عملکرد دانه معنی‌دار بود و از این‌رو تجزیه مقادیر منفرد (SVD) بر روی ماتریس بهترین پیش‌بینی‌های نااُریب خطی (BLUPها) از برهمکنش‌های ژنوتیپ در محیط، برای ارزیابی پایداری ژنوتیپ‌ها انجام شد. نمودار گرمایی مبیّن تنوع عملکرد دانه ژنوتیپ‌ها در محیط‌های مختلف بود. همچنین نمودار موزائیکی نشان داد که سهم مجموع مربعات ژنوتیپ (G) و برهمکنش ژنوتیپ در محیط (GE) در مجموع مربعات کل (TSS) به‌ترتیب 17/53درصد و 82/47درصد بود. آزمون اسکریت نشان داد که پنج مؤلفه اصلی اول سهم قابل توجهی در توجیه ماتریس GEI حاصل از BLUP داشتند، به‌طوری‌که مؤلفه اصلی اول و دوم به‌ترتیب فقط 32/28درصد و 26/95درصد از تغییرات GEI را توجیه می‌کردند. بای‌پلات اولین مؤلفه اصلی محیط در برابر عملکرد اسمی نشان داد که ژنوتیپ‌های 8، 4، 3، 14 و 7 با توجه به کمترین نمره‌های مؤلفه اصلی اول، سهم ناچیزی در برهمکنش ژنوتیپ در محیط داشتند و از پایداری بیشتری برخوردار بودند. بای‌پلات عملکرد دانه در برابر میانگین وزنی نمرات مطلق (WAASB)، ژنوتیپ‌ها را در چهار ناحیه جای داد، به‌طوری‌که ژنوتیپ‌های 4، 6، 8، 9، 10 و 12 در ناحیه چهارم به‌دلیل بزرگی متغیر پاسخ (داشتن عملکرد بالا) و پایداری بالا (مقادیر پایین WAASB)، بسیار پرمحصول و پایدار بودند. شناسایی ژنوتیپ‌ها با معیار WAASBY (میانگین وزنی پایداری WAASB و عملکرد دانه) نشان داد که ژنوتیپ‌های 4، 6، 8 و 9 پرمحصول و پایدار بودند و می‌توانند نامزد معرفی ارقام جدید باشند.
واژه‌های کلیدی: تجزیه مقادیر منفرد، گزینش همزمان، میانگین وزنی نمرات مطلق، نمودار گرمایی، نمودار موزائیکی
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
اصلاح نباتات، بیومتری
دریافت: 1399/5/23 | ویرایش نهایی: 1399/11/18 | پذیرش: 1399/6/30 | انتشار: 1399/11/17
دریافت: 1399/5/23 | ویرایش نهایی: 1399/11/18 | پذیرش: 1399/6/30 | انتشار: 1399/11/17